Denne artikkelen er produsert og finansiert av Meteorologisk institutt - les mer.
Noregs største forskingsprosjekt: Slik navigerer forskarane i eit hav av data
Dei har utvikla eit system som vil gjere det enklare for fagfolk å samarbeide.
Ved å bruke enkle prinsipp for å registrere funn frå forsking, vil ein kunne opne for at også andre kan bruke kunnskapen.(Foto: Arven etter Nansen, Christian Morel / christianmorel.net)
I mange prosjekt blir data og funn liggjande på harddiskar. Ofte med uklare filnamn og ufullstendige metadata.
– Det hjelper lite å samle inn fantastiske data om ingen finn dei att, seier Luke Harry Marsden. Han er datavitar og forskar ved Meteorologisk institutt (MET).
Luke Harry Marsden er datavitar ved MET. Saman med kollegaer har han sett på korleis dei kan handtere data dei får inn i prosjekt på best mogleg måte for alle fagfelt.(Foto: Marius Maurstad)
Ein biolog, ein havforskar og ein modellør har heilt
ulike behov, og dei må kunne bruke kvarandre sine funn i framtida.
– Vi måtte finne ut korleis forskarar frå ulike
fagfelt kunne snakke same «dataspråk», seier Marsden.
Systemet fungerer både i felt og i laboratoriet
Gjennom det store norske forskingsprosjektet Arven
etter Nansen har forskarar frå fleire institusjonar samarbeidd om å utvikle beste
praksis for datastyring i marin forsking.
Dei har no utarbeidd ein eigen
datahandbok, standardar for metadata og system for trygg lagring og deling.
Det gjer at data frå Arven etter Nansen no er ope og
tilgjengeleg for forskarar over heile verda.
– Vi prøvde, feila og lærte mykje undervegs.
Resultatet er eit system som fungerer både i felt og i laboratoriet, fortel
Marsden.
Der er viktig å jobbe systematisk med datastyring
Rettleiinga
frå prosjektet er meint som ein mal andre forskingsmiljø kan bygge vidare på.
– Vi håpar at våre erfaringar kan inspirere fleire prosjekt
til å jobbe meir systematisk med datastyring, seier Luke.
Prosjektet blir óg trekt fram som eit døme på korleis norske
forskarar bidreg til den europeiske satsinga på open vitskap.
– Open vitskap handlar ikkje berre om å vere open om
det innsamla materialet, men om å sikre at kunnskapen faktisk kan brukast av
andre.
Illustrasjon av prosessen. Når prøven er henta opp, så settes det på ein lapp med kode og informasjon – slik at den kan scannast seinare, og du får all informasjon korrekt og rett inn i systemet.(Illustrasjon: Luke Marsden)
Data som varer for alltid
Marsden håper arbeidet deira kan inspirere fleire
prosjekt til å ta datastyringa på alvor.
– Vi har brukt år på å samle inn data
frå Arktis. Då må vi óg sørgje for at dei lever vidare og kan gi ny kunnskap i
framtida.
Vil du lære meir om datahandtering? Følg Luke sin YouTubekanal der han fortel og fomidlar om data: https://www.youtube.com/@LukeDataManager
