Denne artikkelen er produsert og finansiert av Universitetet i Agder - les mer.
Skjønnar du lite av kva som står i pasientjournalen din? Snart slepper du hovudbryet.(Illustrasjonsfoto: Colourbox)
Klør du deg i hovudet når du les noko frå helsesektoren? No skal det bli enklare
Ord og uttrykk du høyrer på legekontoret, kan no bli lettare å forstå. Grete Lund Vabo tek til orde for eit meir forståeleg og felles språk i helsevesenet.
– Før skreiv me alt for hand, og omgrep vart brukte på ulike måtar. No
registrerer me helsehjelpa digitalt. Då er det viktig at me er meir
systematiske, seier Grete Lund Vabo.
Vabo er førstelektor ved Institutt for helse- og sjukepleievitskap på Universitetet i Agder (UiA). I store delar av yrkeskarrieren sin har ho vore
oppteken av korleis helsepersonell dokumenterer jobben dei gjer. Ho har også
teke til orde for at tilsette i helsesektoren bør bruka omgrep på same måte.
Resultatet er boka Dokumentasjon av helsehjelp. Ho skal
rettleia helsearbeidarar om temaet.
Enklare for alle
I helsesektoren blir det brukt mange fagord som pasientar kan ha
vanskeleg for å forstå. Vabo meiner at pasientar alltid bør ha høve til å
forstå kva som står i deira eigen journal.
Regjeringa jobbar no med å betra språket som blir brukt av alle fagfolk
i helsevesenet. Direktoratet for e-helse leier arbeidet med å etablera eit
felles språk.
– Det vil gjera helseinformasjon forståeleg for alle. Det vil også
gjera det lettare å bruka i forsking, seier Vabo.
Slik fungerer det
Kristin Garriott tek ei mastergrad i omsetjing og fagspråkleg
kommunikasjon ved UiA. Ved sida av studiane jobbar ho med å betre språket som
blir brukt i helsevesenet.
Ho forklarer korleis det heile vil fungera:
– Når me loggar oss inn på helsenoreg.no eller andre pasientportalar,
skal programvara på sikt omsetja språket som blir brukt av fagpersonar, på ein
måte som gjer at me som pasientar forstår det, seier ho.
Grete Lund Vabo og Kristin Garriott meiner at å bruka eit enklare språk i helsearbeidet har fordelar for både innbyggarar og det offentlege.(Foto: Damares Stenbakk)
I dag skal alle helseopplysningar eigentleg følga pasienten gjennom
heile behandlinga, men det skjer ikkje alltid.
– Viss du til dømes tek ei blodprøve hos fastlegen for ei undersøking
og blir vist til spesialhelsetenesta, kan det henda du må ta den same blodprøva
igjen fordi systema ikkje forstår kvarandre, seier Garriott.
Store økonomiske gevinstar
Ord vekker ulike kjensler, assosiasjonar og minne i oss.
– For dei som har ein familiemedlem med uhelbredeleg sjukdom, kan palliasjon vera eit skremmande ord som blir assosiert med slutten av livet.
Mens ordet lindring, som betyr det same, ikkje er like vondt å høyra, seier
Kristin Garriott.
Språk er makt. Men kvifor skal me redusera maktforskjellen mellom
helsepersonell med høg utdanning og pasientar?
Garriott forklarer:
Annonse
– Det handlar om tillit. Og det fører til mindre uvisse hos pasienten
og hjelper dei å ta ei meir aktiv rolle i si eiga helse.
Eit klarare språk kan faktisk spara norske kommunar for store summar,
ifølge ein rapport frå Menon Economics. Førebels er det ikkje forska på
nøyaktig kor mykje den norske staten vil spara ved å forenkla helsespråket. Basert
på fordelane, vil det gi store økonomiske gevinstar.
– Det vil føra til færre
timebestillingar, telefonførespurnader og inkassokrav på grunn av
misforståingar. Både pasienten og helsepersonell sparer tid og pengar fordi det
blir færre bekymringar, seier Garriott.
Referansar:
Grete Lund Vabo: Dokumentasjon av helsehjelp. Bok på Cappelen Damm
Akademisk, 2022. Samandrag. ISBN: 9788202705220
