Ein gastrisk bypass-operasjon er ei form
for fedmekirurgi der tynntarmen vert fjerna. Samstundes vert magesekken
redusert til 35 milliliter. Det tilsvarar ei tidels brusflaske av liten
storleik.
– Tynntarmen er eit viktig organ for
opptak av legemiddel. Dermed er det av interesse å finna ut korleis opptaket av
legemiddel endrar seg etter ein gastrisk bypass-operasjon, seier forskar Markus Herberg
Hovd ved Farmasøytisk institutt på Universitetet i Oslo.
– Det var heilt avgjerande for undersøkinga at deltakarane gjennomførd, seier Markus Herberg Hovd.(Foto: Foto: Adam R. Bibanski / UiO)
Han har studert ein transportør av legemiddel som sit på levra, OATP1B1. Denne transportøren
er eit protein som pumpar legemiddel inn i levra.
Dei fleste transportørar
verkar berre i ei retning, så det er andre transportørar som pumpar ut restane
etter at legemiddelet har blitt brote ned i levra.
Teke opp i tynntarmen
– Vi tok utgangspunkt i ei gruppe
pasientar med sjukeleg overvekt. Dei vart fyrst sette på ein streng diett i tre
veker, fortel Hovd.
– Deretter fekk halvparten ein endå
strengare diett, medan den andre halvparten gjekk gjennom ein gastrisk
bypass-operasjon. Ved å samanlikna dei to gruppene etter to år kunne vi
undersøkja og skilja effekten av streng diett, vekttap, og gastrisk
bypass-operasjon.
Då dei gjorde det, fekk dei seg ei lita
overrasking. Pumpeeffekten av transportøren viste ingen forskjell av betydning verken mellom dei to gruppene eller samanlikna med før dietten og eventuell
operasjon vart gjort.
– Vi ga pasientane eit legemiddel som
spesifikt vert transportert av OATP1B1, men vi fann så godt som ingen effekt. Det
var uventa, for veldig mange legemiddel og næringsstoff blir tekne opp i
tynntarmen, seier Hovd.
Kan ikkje samanlikna
– Det einaste var at pumpeevna til OATP1B1
verka litt høgare hjå dei som var opererte. Men vi trur ikkje det eigentleg har
å gjera med transportøren. Det har heller med at blodtilførsla til levra aukar som
fylgje av vekttapet.
Han forklarar at når ein går ned i vekt,
tømmer levra seg for masse feitt og sukker. Heile samansetjinga av kroppen
endrar seg når ein kvittar seg med masse feitt.
Sjølv om det var lita endring å spora hjå
pasientane i denne undersøkinga, kan han likevel ikkje seia noko sikkert om
korleis transportøren fungerer hjå desse pasientane samanlikna med personar som
ikkje har hatt fedme.
Rosar deltakarane
– Sjølv om du går ned til normalvekt, er
det ikkje som om du har vore normalvektig heile tida. Det kan for eksempel
liggja att feitt mellom organ og i blodårer som ein ikkje blir kvitt så lett.
No har altså Hovd gjort tilsvarande funn med ein
annan innfallsvinkel. Han rosar deltakarane som gjennomførte to år med streng
diett.
– Det var heilt avgjerande for
undersøkinga at dei gjennomførte og fekk det same vekttapet som dei som vart
opererte. Utan dei ville vi ikkje kunna seia om effekten – eller den manglande
effekten, som det viste seg – hadde noko å gjera med fedmeoperasjonen eller
ikkje.
